ИСЛАМ ЖӘНЕ МЕДИЦИНА
Асыл дініміз Ислам адам баласына жан саулығымен қатар тән саулығына да мән беруге шақырады. Денсаулыққа аманат деп қарап, салауатты өмір салтын ұстануға үйретеді.
Асыл дініміз Ислам адам баласына жан саулығымен қатар тән саулығына да мән беруге шақырады. Денсаулыққа аманат деп қарап, салауатты өмір салтын ұстануға үйретеді.
«Мәзһаб» деген сөз жол, бағыт деген ұғымды білдіреді. Шариғатта белгілі тәсілдер арқылы Құран мен сүннеттен шығарылған үкімдер және көзқарастар жиынтығы мәзһаб деп аталады. Бүгінде әһлі сүннет уәл жамағаттың төрт мәзһабы әлемде кең тараған. Олар – Ханафи, Мәлики, Шафиғи және Ханбали мәзһабтары.
Неке – ер мен әйелдің шариғат бойынша адал жолмен отбасын құру келісімі[1]. Отбасын құрып, шаңырақ көтеру – адам өміріндегі ең маңызды қадамдардың бірі. Оның шарттары мен талаптары заң жүзінде ғана емес, дін негізінде де дұрыс орындалуы тиіс. Қазіргі таңда елімізде АХАТ[2] арқылы некеге тіркелу мынандай көріністе атқарылуда:
Ислам дінінде балиғатқа толған, ақыл-есі дұрыс,қарызы мен қажеттілігінен артық өсімді мал-дүниесі (ақша, алтын, күміс, сауда заттары және жайылымдағы төрт-түлік малы) нисап мөлшеріне жетіп, сол нисапқа бір жыл бойы иелік еткен мұсылманның мал-мүлкінен зекет беруі – парыз (Фатху бабил ғиная, 2 том, 5-7 беттер).
Исламдағы әрбір парыздың өзіндік мәні мен мағынасы, хикметі баршылық. Әрине, құлшылық әуелгі кезекте Жаратушының бұйрығы болғандығы үшін атқарылатыны даусыз. Дегенмен, оның тысында да құлшылық түрлерінің белгілі бір хикметтері бар екені де талассыз.
Асыл дініміз Исламдағы бес парыздың бірі – қажылық. Қажылық сөзінің тілдік мағынасы «ұлық тұтқан нәрсеге талпыну және ниеттену, оны мақсат тұту» деген ұғымды білдіреді. Фиқһ іліміндегі қажылық сөзінің мағынасы мынадай: балиғатқа толған, ақыл-есі дұрыс, денсаулығы сау әрі қаражат мүмкіншілігі табылған әр мұсылманның Алла үшін ғұмырында бір мәрте шариғат белгілеген мерзімде арнайы шарттарға тәуелді құлшылық рәсімдерін орындауға дара тағайындалған қасиетті орынды зиярат етуі.
Шариғатта мұсылман әйелге мұсылман емес ер кісіге тұрмысқа шығуына рұқсат етілмейді. Үйленген жағдайда, араларындағы неке дұрыс саналмайды.
Қажылық пен умра құлшылықтың бірдей түрі деуге келмейді.
Ибн Омардан (Алла оған разы болсын) риуаят етілген хадисте Алла елшісі (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) былай деген: «Ислам бес нәрсе үстіне құрылған. Олар – «Лә иләһа илләллаһу уә әннә Мухаммадән расулуллаһи» сөзі, намазды толық оқу, зекет беру, қажылыққа бару, Рамазан айында ораза тұту», – деген (Бұхари, Мүслим).
Бұл дүниедегі барлық пенде жұмақ ұғымын азды-көпті біледі, түсінеді. Өйткені жұмақ сөзінің өзі адам баласына бұл өмірде қуаныш сыйлайтын, көңіліңді жұбатып, бақытты ғұмырға жетелейтін, ал о дүниеде әрбір пенде аңсайтын мекен. Адам баласы бұл дүниеде жәннатты көре алмағанымен Құран және хадистерде келген мәліметтер бойынша сенеді, иланады. Соның негізінде жұмақты аңсайды, «соңғы тұрағымның мекені болса» деп армандайды
Жұма күні таң намазына азан шықырылуымен жұма күндізі кіретіндігіне еш талас жоқ. Алайда...
Өткен күндердің еншісіндегі сұрапыл соғыстар, қуғын-сүргіндер, жеңіске жеткен һәм жеңіліске ұшыраған сәттер, бәрін де ескеруіміз керек. Себебі ол – біздің тарихымыз. Әлихан Бөкейхан «Бір ел өзінің тарихын жоғалтса, оның артынша өзі де жоғалуға ыңғайлы болып тұрады» деген болатын. Сондықтан біз өткен күндерімізді, тарихымызды ұмытпай, одан сабақ алуымыз қажет.
Асыл дініміз Исламда қайырымдылық атаулының ең құрметтісі уақып деп танылады. Тілдік тұрғыда «уақып» сөзі ұстау, тоқтату, кедергі болу деген мағыналарды білдіреді. Шариғатымызда белгілі бір мүлікті (жарамсыз болып қалғанға дейін) үздіксіз қайырымдылық жолында пайдалануды уақып деп атаймыз.