РИЯКЕРЛІКТІҢ ЗАРДАПТАРЫ ҚАНДАЙ?
Адамның атқарған ізгі амалын зая кетіріп, ақыретте өкінішке душар ететін жүрек дерттерінің бірі – риякерлік.
Адамның атқарған ізгі амалын зая кетіріп, ақыретте өкінішке душар ететін жүрек дерттерінің бірі – риякерлік.
Алимент дегеніміз – бір адам оны алуға құқығы бар екінші адамға беруге міндетті ақшалай немесе материалдық қаражат. Алименттің көп таралғаны – баланы асырауға төленетін төлемдер. Шариғатымызда алимент деген түсінік болмағанымен нәпақамен қамтамасыз ету ұғымы бар. Яғни отағасының жауапкершілігіндегі жандарды қажетті нәрселермен (азық-түлік, дәрі-дәрмек, киім-кешек, баспана т.б.) қамтамасыз ету.
Зәмзәм – Ибраһимның (оған Алланың сәлемі болсын) ұлы Исмайылдың (оған Алланың сәлемі болсын) шөлін қандыруы үшін Алла Тағаланың зәмзәм құдығынан шығарған суы. Зәмзәм суының шығу тарихы да осы жерден басталады.
Қағба – адам баласының құлшылық етуі үшін тұрғызылған ең алғашқы ғибадат үйі әрі иісі мұсылманның құбыласы. Ол қасиетті Мекке қаласында орналасқан. Қағба – текше пішінді ғимарат. Арабтар текше пішінді үйді «Қағба» деп атайды.
Бұрын ұлы сапарға бару орындалмас арман, алынбас қамал, бағындыра алмайтын белес еді. Аллаға шүкір, қазір қажылық сапарына баруға мүмкіндік көп. Қажыларға көрсетілетін қызмет түрлерінің сапасы да жыл өткен сайын жақсарып келеді. Ендігі мақсат – қоғамда қажылардың рухани өнегелік тұлғасын қалыптастыру. Өйткені бұл – өте өзекті мәселе.
ҚАЖЫЛЫҚ ЖАЙ ҒАНА САЯХАТ ЕМЕС, ОЛ – РУХАНИ ҚҰЛШЫЛЫҚ
Қажылық сөзі араб тілінде «құрметті орынды зиярат ету», «жүздену» деген мағынаны білдіреді. Ал шариғаттағы мағынасы – белгіленген арнайы орынға белгіленген уақытта, белгіленген амалдарды орындау арқылы зиярат ету.
90 шақырымнан астам жерге сапарға шыққан адамға құрбандық шалуы міндетті емес[1]. Бірақ нәпіл ретінде құрбандық шалса, сауапқа кенеледі.
Дүниеден озған адамның атынан сауабын бағыштау ниетімен құрбандық шалуға болады. Бірақ құрбандық шалуға міндеттелген адам ең әуелі өз атынан құрбандық шалуы тиіс.
Құрбандық шалу адамзат тарихымен бірге басталған үрдіс. Адамзаттың атасы Адам атаның ұлдары Абыл мен Қабылдың арасында орын алған дау құрбандық беру арқылы шешілген. Біз мұны Құран аяттары мен хадистерде баяндалған қиссалардан білеміз. Жалпы, Құран Кәрімде құрбандық шалу оқиғалары туралы бірнеше жерде айтылған
Сүндеттеу – Ислам дінінде әрі қазақ дәстүрінде ер баланың жыныс мүшесін жауып тұрған тері бөлшегін кесу арқылы жасалатын ғұрып. Араб тілінде «әл-хитан», медицина тілінде «циркумцизия» деп аталады.
Аукцион (лат. аuctіo – бәсеке сауда) – көпшілік алдында кім артық төлем ұсынса, бұйым және т.б. зат соған сатылатын бәсекелес жария сауда. Жұмһур ғалымдар сауданың бұл түріне рұқсат береді (Сарахси, «Әл-Мәбсут», 15/138. Тахауи, «Мухтасар ихтиләфи әл-уләмә», 3/60. «Хәшияту әл-Адуа әлә кифәяти әт-тәлиби әр-рәббани», 2/137. Ибн Хажар әл-Һәйтәми, «Тухфәту әл-мухтаж», 4/313. Әл-Бәһути, «Кәшшәфу әл-қаннағ», 3/183.
Асыл дініміз Исламда харам деп танылған үлкен күнәлардың бірі – зинақорлық.
«Шиға» сөзі еру, жақтау деген мағынаны білдіреді. «Шиға» сөзі – «хазіреті Әли халифа болуға лайық» деп білген мұсылмандар шоғырына берілген атау. Негізінде шиға мәзһабының шығуына саяси қайшылықтар себеп болған. Шииттер халифалық пен имамдық мәселесінде ақидаға байланысты өзара келіспей, түрлі ағым мен тармақтарға бөлінді.
Ислам діні қазақ халқының өзіндік руханияты мен мәдениетінің, әдеті мен салт-дәстүрінің қалыптасуында негізгі қайнары болып есептеледі. Қазақтың Керей мен Жәнібектен бастап Кенесарыға шейін барлық хандары елді басқару жүйесі, халықаралық қарым-қатынастар және құқықтық заңнамаларда шариғат нормаларына жүгінгені белгілі. Сонымен қатар құқықтық нормалардың басым бөлігі шариғатпен қатар дала әдет-ғұрпымен байланысты екенін атап өту керек. Қазақ би-шешендері, ақын-жазушылары және ғалым-ғұламаларының барлық еңбектерінде шариғаттан аттамағаны байқалады.